Afrika Menekşesi
Anavatanı Tanzanya olan bu bitkinin mor, pembe ve beyazın her tonunda çiçekleri bulunmaktadır. Bitki yıl boyunca çiçekli olarak kalabilir. Çiçeklenme esnasında yılda bir veya daha fazla olarak, yeniden çiçeklenme için yaklaşık bir veya iki haftalık dinlenme geçirir. Yaprakları kalp şeklinde ve sürekli olarak canlıdır. Bitki genellikle gölge veya hafif güneş ışığı alan yerleri sever. Ancak doğrudan güneş ışığı alan yerlerde ve konumda bulundurmamak veya öğlen güneşi sıcağından korumak gereklidir.
Evlerde saksı çiçeği olarak yetiştirilir. Afrika menekşesi, yaprakları saplı, kendisi sapsız, tüylü, koyu yeşil, rozet biçiminde bir bitkidir. Koyu mavi, mor ya da pembe renklerdeki çiçekleri, 15 cm. uzunluğunda, ince sapların ucunda demet halinde bulunur. Tacı bitişik taç yapraklı ve düzensizdir.
Menekşeler çeşitli yöntemlerle üretilebilirler. Tohumla, yaprak çeliğiyle, doku kültürüyle üretim gibi çeşitli yöntemler kullanılır. Tohumdan elde edilen bitkiler istenilen özellikleri taşımaz. Doku kültürü ve çelikle üretim örnek aldığımız bitkinin bire bir kopyası anlamına gelir. Dünyanın en büyük üretici seralarından, hobi amaçlı üreten üreticilere kadar en sık kullanılan yöntem yaprak çelikleriyle üretim şeklidir.
Afrika menekşeleri uygun şartlar sağlandığında yılın 12 ayı çiçekli kalabilirler. Zaman zaman dinlenme dönemi yaşasa da uzun süredir çiçek açmıyorsa bunun çeşitli nedenleri olabilir.
1- Işık
Sağlıklı bir menekşenin çiçek açmamasının en temel nedenlerinden biri ışık ihtiyacıdır. Menekşe doğrudan güneş ışığından hoşlanmaz ancak gölge alanlarda da çiçeklenme sorunu yaşar. Yeterli ışık alacağı bir konuma alınarak sorun giderilir.
2- Nem
Menekşeler nemli ve havadar ortamlardan hoşlanır. Ortam nemi düşük olduğunda ve yetersiz sulama da tomurcuk oluşumu olumsuz etkilenir. Sulama rejimi yeniden değerlendirilmeli ve ortam nemi düşükse nem artırılmalıdır.
3- Hastalık, yapraklarda sararma vb…
Böcek saldırısı veya mantari hastalıklar da bitkinin genel durumunu etkileyeceğinden çiçeklenmeyi olumsuz etkileyecektir. Yapraklar zaman zaman kontrol edilerek değişimler gözlenmeli hastalıkla mücadele edilmelidir.
4- Saksı büyüklüğü
Menekşe saksı büyüklüğünden etkilenen bir bitkidir. İhtiyacından büyük saksılara dikildiğinde kökleri saksıyı kaplayana kadar çiçek açmaz. Saksı büyüklüğü bitki çapının üçte biri olacak şekilde ayarlanmalıdır. Saksı değişimi yapılarak bu durum giderilmelidir.
5- Gübre noksanlığı
Bitkiler ihtiyacı olan besinleri alarak gelişim sağlar ve çiçek açarlar. Menekşe yıl boyu faaliyet gösterip çiçek açtığı için düzenli olarak gübrelenmesi gerekir. Özellikle fitilli sulama ve kendinden sulamalı saksılar için hazırlanan harçlarda yeterli besin elementleri olmayacağından mutlaka gübrelenmesi gerekmektedir. Gübre noksanlığı çiçeklerin kısa ömürlü olmasına neden olabileceği gibi gelişimi olumsuz etkileyecektir.
6- Sıcaklık
Afrika menekşesi düşük sıcaklıklara fazla toleranslı bir bitki değildir. Yüksek sıcaklıklara ise toleransı daha fazla olmasına karşın vereceği ilk tepki çiçeklerini dökmek ve tomurcuk üretimini durdurmak olacaktır. Sıcaklık isteğine uygun alanlara taşınarak durum giderilir.
7- Saksı toprağının eskimesi
Tuzlanma, çürüme, köklerin kalabalıklaşması, hava kanallarının dolması vb. nedenlerle toprak yorgunluğu diye tabir edilen bir durum oluşur. Menekşe toprağını yılda 1 veya 2 kez değiştirmek çiçek oluşumunu teşvik eder.
8- Kaz boynu
Menekşenin yaşı büyüdükçe kaz boynu diye tabir edilen bir görüntü oluşur. Bu durumda gövde toprak seviyesinden yukarda kalır. Giderek yapraklar merkezde toplanır ve çiçeklenme olmaz. Böyle bir durumda yaşlı yapraklar temizlenmeli, gövdede tuz birikimi varsa keskin bıçak yardımıyla temizlenmeli ve yaprakların hemen altından gövde kesilerek yeniden dikilmelidir. Dikim işleminde yavru menekşelerin dikimi prosedürüne uygun hareket edilmelidir.