Anaçlar
Tohumdan elde edilenlere Generatif anaçlar (çöğür ya da yoz); çelik daldırma, kök sürgünleri vb. bitki parçalarından oluşanlara ise Vegetatif anaçlar (klon anaçlar) denilmekledir. Genelde tohum, tozlanma ve döllenme sonucu oluşur ve kalıtsal yapıları homojen değil, heterojen niteliktedir. Bunlar çimlendikleri zaman yozları ya da çöğürleri oluştururlar. Kültür çeşitlerinin tohumlarından oluşan yeni bitkilere yoz; yabanilerin tohumlarından oluşanlara ise çöğür denilmektedir.
Anaçların özellikleri
? Kuvvetli gelişirler.
? Üzerine aşılı çeşidi geç meyveye yatırır
? Ağaçlar uzun ömürlü olur.
? Bol ürün alınır ama standart yoktur.
Genel Anaçların Özellikleri (Dezavantajları)
? Kuvvetli veya çok kuvvetli gelişirler.
? Üzerine aşılı çeşidi geç meyveye yatırır.
? Ağaçlar uzun ömürlü olur.
? Bol ürün alınır ama standart yoktur.
Çöğür anaçlar tohumdan elde edildiği için kalıtsal yapısı heterozigottur. Alındığı çeşidin bir çok üstün özelliği, tohumlarda kaybolur, çoğunlukla bir yozlaşma meydana gelir.
Heterozigot yapıdan dolayı standart ağaçlar oluşmaz ve aşılanan çeşitten birörnek meyve alınamaz. Ağaçların soğuğa-sıcağa, hastalıkzararlılara dayanımı farklı, habitüsü farklı olur.
? Kültürel işlemler zorlaşır, üretim maliyeti artar.
? Kuvvetli kök oluşturduklarından topraktan su ve besin maddesi alımları yüksektir.
? Toprağa tutunumu kuvvetlidir.
? Stres koşullarına dayanımı daha iyidir.
? Tohumdan elde edildiği için virüs hastalıklarını taşımazlar.
Vegetatif (Klon) Anaçların Özellikleri ( Avantaj-Dezavantajları )
Dikimin 2. ve 3. yılından itibaren, üzerine aşılanan çeşit meyveye yatar, yatırım masraflarının geriye dönüşümü için gerekli süre kısalır (Gençlik kısırlığı kısa sürer).
Homojen (birörnek, yeknesak) ağaçlar oluşacağından ve de bodur anaçlarla da bodurluk sağlanacağından işçilik masrafları düşer (budama, sulama, hastalık ve zararlılarla mücadele, hasat gibi işler daha kolaydır ), üretim maliyeti azalır.
? Üretilen ürünün kalitesi ve standardı yüksektir.
? Klon anaçlara aşılı fidanlarla daha homojen bahçeler kurulur.
? Her yıl ve düzenli meyve elde edilir. Birim alana düşen ağaç sayısı fazla, birim alandan alınan verim yüksek ve kalitelidir.
Ancak;
Ağaçların ekonomik ömürleri kısadır ( 15-25 yıl )
Anaç-kalem arasındaki uyuşmazlık durumu ve anaçların hastalık taşıma riski (özellikle virüsler) yönünden dikkatli olmak gerekir.
Bahçenin tesis masrafı yüksektir. Birim alana daha fazla fidan gerekecektir, bodur anaçlarla bahçe tesis ediliyorsa destek sistemi isteyecektir, damla sulama tesisat masrafı vb. Olacaktır.
