Orkide
Orchidaceae (Orkidegiller) veya Salepgiller, Asparagales takımına ait bir familyadır.
Orchidaceae familyası çiçekli bitkilerin ikinci büyük familyasıdır. Dünyada yaklaşık 880 cins ve 22 binden fazla tür ihtiva etmektedir. Geniş yayılışlıdır, çoğunluğu tropiklerde yayılmış, soğuk ılıman ve subarktik bölgelerde daha az yayılmıştır, tropiklerdeki türlerden bazıları epifittir.
Türkiye’de 24 cins ve 60’tan fazla türü bulunmaktadır.
Morfolojik özellikleri
Yumrulu, rizomlu çok yıllık otsu bitkiler, bazen epifit, bazen saprofit ya da parazit halindedirler. Bunların çok küçük olan tohumları ancak belirli mantarlar tarafından aşılandıktan sonra çimlenir.
Yapraklar basit, bazen pul şeklinde; almaşık (alternat), bazen iki sıralı, nadiren karşılıklı veya çevrel (vertisillat) şeklindedir.
Çiçek durumu tek salkım (rasem), başak veya bileşik salkımdır. Çiçekler er dişi, nadiren tek eşeyli ( türler bir evcikli veya iki evcikli), zigomorf, nadiren aktinomorf simetriye sahiptir.
Çiçek örtü yaprakları (periyant) perigon halinde ve 2 dairede, her dairede 3 tepal mevcut, iç dairenin orta yaprağı bazen birkaç loplu belirgin bir dudak şeklini almış ve açılmış çiçekte aşağıya doğru sarkmıştır. Ekseriye bu perigon yaprağı nektaryum ihtiva eder.
Androkeum 1 veya 2 Stamenden oluşur. Bazıları staminod, ginostegyum var.
dişi organ (Ginekeum) 3 bileşik meyve yapraklı(karpel), yumurtalık alt durumlu, genellikle wikt:parakarp-parakarp, tohum taslağı (ovül) çok sayıdadır.
Meyve küçük ve bol tohumlu kapsül halindedir.
Tohumlarda embriyo çok küçük, farklılaşmamış ve endosperm (besi doku) bulunmaz.
Orkide çiçeğinin hikâyesi Azteklerden itibaren güç simgesi olarak kullanılmaktadır. Eski Yunan’da bereketin temsilcisidir. Orta Çağ Avrupası’nda ise soyluların yetiştirdiği aristokrat bir çiçektir. Hem görüntüsü hem de kokusu hoşluğu ve dinginliği hissettirir. Piyasa değeri göz önünde bulundurulursa en pahalı çiçekler arasındadır. Çok yıllık bitkiler olarak da adlandırılmaktadırlar. Orkide, salepgiller familyasına ait çiçekli bir bitkidir. Orkide anlamı birden fazladır.
Genel anlamı itibariyle hediye edeceğiniz kişinin sizin için özel olduğunu ve güçlü bir sevginiz olduğunu iletir.
Saflık, zarafet anlamlarını taşır. Onlarca çeşidi bulunmaktadır.
? En bilinenleri beyaz orkidedir ve orkide ismi ile özdeşleşmiştir.
? Beyaz orkide, masumiyet ve zarafetin güçlü bileşimidir.
? Mavi orkide, en görkemli aşk anlamını taşır.
? Sarı orkide, nadir bulunur ve sıcaklık, samimiyet timsalidir.
? Mor orkide, asaletin temsilcisidir.
? Siyah orkide, mükemmeliyetçi ve cesur anlamındadır.
? Somon orkide, narinlik çağrışımı yapar. Pembe orkide ise saflığın göstergesidir.
Orkidenin Kimliği
Orkide çiçeği ışığı çok sever. Sevmesine rağmen direk güneş ışığına maruz bırakılmamalıdır. Orkide çiçeği ışığı aldığı yöne doğru eğilir ve haftada bir kez ışığın yönünün değiştirilmesi çiçeğin ömrünü uzatacaktır. Çiçeğin maruz kaldığı rüzgâr gücü oldukça önemlidir. Şiddetli rüzgâr köklere kadar indiğinde sapında sarsılmaya neden olarak bitkinin ömrünü kısaltacaktır. Yani çiçeği kapı önüne, balkona daha deniş ifade ile direk rüzgâr alacağı yere koymamak gerekir. Köklerin salındığı toprağa dikkat etmek gerekir. Eğer saksıda bakımı yapılıyorsa zamanla sulama yapılması nedeniyle toprak azalacaktır. Bu durumda saksının üzerinden toprak eklemesi yapılmalıdır. Eğer saksı değişimi yapılacaksa orkide hali hazırda bulunduğu saksının en fazla bir numara büyüğüne dikilmelidir. Her bitkide olduğu gibi yıl içerisinde vitamin takviyesi de yapılmalıdır. Tüm koşullar sağlandığında evde rahatlıkla yetiştirilebilir.
En Çok Yetiştirilen Türlerden: Phalaenopsis ve Diğerleri
Phalaenopsis tropikal bir orkidedir ve “Beyaz Kuğ” olarak isimlendirilir.
Phalaenopsis orkide anlamı parçalıdır ve Yunancadan gelir. İlk kez Alman botanikçi Karl Ludwig Blume tarafından keşfedilmiştir.
Phaleana adında bir kelebeğe olan benzerliğinden dolayı opsis (kelebeğe benzeyen) de sonuna eklenmiş ve tam adı verilmiştir.
Eve Orkide Seçimi Nasıl Yapılır?
Aslında pek çok çeşidi olan orkidelere baktığınız zaman çoğunlukla büyülenebilirsiniz. Göz alıcı renkleri sizi kesinlikle etkiler. Kendiniz satın alacağınız zaman ya büyük bir bitki satışı da yapan yapı marketlere gitmişsinizdir veya bir çiçekçiye. Artık küçük marketlerde dahi orkide satıldığını görmeniz mümkün.
Peki doğru orkide seçimini nasıl yaparsınız?
Bu konuda küçük bir kaç öneri,
Büyük olanları yönelebilirsiniz. Çünkü evin ortamına uyum sağlama konusunda daha iyidirler.
Çiçekleri olgunlaşmış olanlardan ziyade içinde tomurcuklarının da bol olduğu bir kısmı açmış olanlara yönelmekte fayda var. Çünkü diğeri zaten çiçeklerini açmış ve artık dökülme evresine diğerine göre daha çok yaklaşmıştır.
Yapraklarına dikkat edin. Lekeler varsa bu orkideler hasta olabilir veya güneşe fazla maruz kaldıkları için yaprakları yanmış olabilir.
Şanslıysanız ve orkidenin bulunduğu saksı şeffafsa köklerini kontrol edin. Koyu kahve hatta siyaha dönüşse ölü kökleridir. Elbette kesinlikle almayın
1- Evde Orkide Bakımı için Orkide Eve Alışmalı, Yerini Sevmeli
Orkide yetiştirmeye karar verdiğinizde ilk olarak orkideyi koyacağınız yeri belirlemelisiniz. Orkideyi koyacağınız yerin aydınlık olması ancak direkt ışık almıyor olması gerekmektedir. Pencere önü değil ama daha yan kenarlarına doğru koyabilirsiniz örneğin.
Orkideler evin doğu cepheye bakan yerlerinde daha iyi büyürler. Güney ya da batı cephede de büyüyebilirler tabi ancak bir perde ile korunmaları sağlıklı olur. Orkidenin yapraklarının rengi aslında ışık konusunda size en iyi göstergedir. Eğer zeytin yeşili ise bu yeterli ışık aldığını gösterir. Eğer renkleri koyulaşır ise bu yeterli ışık almadıklarının göstergesidir.
2- Evde Orkide Bakımı için Oda Sıcaklığı
Orkideler için en iyi oda sıcaklığı gündüzleri 23 C akşamları da 18 C civarıdır. Yerini benimsedikten sonra normal durumlarda oda sıcaklığındaki dalgalanmalardan kolay kolay etkilenmese de özellikle tomurcuklanma dönemlerinde sorun olabilir. Çünkü daha serin ortamlar ne yazık ki tomurcuklanmasını durdurabiliyor.
